میکرومتر چیست ؟

میکرومتر یا ریزسنج چیست؟

میکرومتر یا ریزسنج ابزاری دقیق برای اندازه گیری (داخل، خارج، ارتفاع، ضخامت) انواع قطعات فلزی, چوبی و … در بخش های صنعتی و آزمایشگاهی است که به دلیل داشتن دقت بسیار بالا از آن استفاده میشود.

این ابزار دقیق در بخش ابزار آلات اندازه گیری همانند کولیس به دو شکل میکرومتراینچی و میکرومتر میلیمتری تولید و در بازار عرضه می شود.

که با توجه به گسترش صنعت در بخش های تولیدی و آزمایشگاهی در سراسر جهان برای اندازه گیری دقیق محصولات تولید شده خود از این ابزار پرکاربرد استفاده می کنند.

تاریخچه میکرومتر یا ریزسنج چیست؟

ویلیام در سال 1612 ستاره شناس انگلیسی، ریاضیدان و سازنده ابزار علمی از میدلتون یک روستا در بریتانیا، لیدز متولد شد که میکرومتر و منظره تلسکوپی را اختراع کرد.

ویلیام گاسکوئین جزو یکی از گروه های منجم در شمال انگلستان بود که نجوم یوهانس کپلر را که شامل جرم یا هوروکس و ویلیام کربتری بود دنبال کرد.

وی در اواخر دهه 1630 در حال کار بر روی یک تنظیم نقطه نوری کپلریان به دنبال چیدمان بود.

ناگهان یک رشته از تار عنکبوت دقیقاً در نقاط کانونی نوری ترکیبی دو لنزقرار گرفت صفحه را در زمینه دید روشن و تیره دید ،او فهمید که می تواند با استفاده از خط به عنوان راهنما با دقت بیشتری تلسکوپ را نشان دهد.

و با قرار دادن سیم های ضربدری در نقطه کانونی برای تعیین مرکز میدان دید، به اختراع منظره تلسکوپی پرداخت سپس این تنظیم را به یک نمونه انتخابی ازسازه Tycho Brahe الگوبرداری شده اضافه کرد، اگر چه سازنده Tycho فقط یک سازه با چشم غیر مسلح بود.

شعاع انتهای گاسکوئین پنج فوت بود و فاصله بین اجرام نجومی را تا حدی از دقت بی سابقه اندازه گیری کرد.

گاسکوئین سپس دریافت که با معرفی دو نقطه، که می توان جداسازی آنها را با استفاده از پیچ تنظیم کرد، می تواند اندازه تصویر محصور شده توسط آنها را اندازه گیری کند.

با استفاده از پیچ شناخته شده و دانستن فاصله کانونی لنز تولید کننده تصویر، می تواند به اندازه جسم مانند ماه یا سیارات تا حدی غیرقابل دست یابی باشد.

پس از مدتی او برای اندازه گیری های بسیار دقیق ابزار اندازه گیری میکرومتر یا ریزسنج را اختراع کرد.

دقت اندازه گیری میکرومتر

دقت اندازه گیری در میکرومترهای اندازه گیری متفاوت است.

که میتوان دقت اندازه گیری را از 0.01 میلی متری تا 0.005 میلی متری داشته باشند، این مقدار دقت، بسیار بیشتر از دقت کولیس است.

که معمولا دقت آنها به 1 میلیمتر، و در موارد دقیق تر، نهایتاً تا 0.1 میلی متر می رسد.

انواع میکرومتر

میکرومتر یا ریزسنج برای اندازه گرفتن

• بخش های داخلی
• بخش های خارجی
• مقدار ارتفاع
• ضخامت ورق ها
• قطر سیم ها
• ابعاد شیارها
• قطر پیچ و مهره ها
• چرخ دنده ها
• مته ها

و… استفاده می شوند.

با توجه به گستردگی استفاده از ریزسنج ها، انواع مختلفی از آنها نیز موجود است.

اما رایج ترین انواع آنها عبارتند از:

میکرومتر خارج سنج معمولی

میکرومتر یا ریزسنج خارج سنج معمولی، همان ساختاری را دارد که در قسمت های قبلی به آن پرداختیم و معمولاً فک ثابت آن، شکلی حلالی دارد. این ریزسنج برای اندازه گیری ابعاد خارجی اجسام و یا قطر و ضخامت خارجی آنها به کار می رود.برای اندازه گیری ابعاد قطعه مورد نظر، شما باید اعدادی را که از بخش ورنیه و بخش استوانه مدرج میخوانید، با یکدیگر جمع کنید تا بتوانید ابعاد دقیق را محاسبه کنید،دقت این میکرومترها 1 هزارم میلی متر است.

میکرومتر خارج سنج دیجیتال

این نوع میکرومتر از نظر ظاهر و ساختار بسیار شبیه به میکرومتر خارج سنج معمولی می باشدو برای اندازه گرفتن ابعاد خارجی قطعات مورد استفاده قرار می گیرد.

امروزه بسیاری از قطعات صنعتی با پنل های الکترونیکی کار میکنند میکرومترها نیز از این قائده مستثنی نیستند، در این نوع میکرومتر دیگر بخش مخروط متحرک دیده نمیشود و عددی که نمایشگر به شما نشان می دهد اندازه دقیق قطعه شماست.

میکرومتر داخل سنج معمولی

میکرومتر یا ریزسنج داخل سنج معمولی، ظاهری شبیه به نعل اسب دارند و یک طرف آن، یک فک مستحکم قرار گرفته است بخش دیگر نیز مخروط و خط کش اصلی را در بر دارد این نوع میکرومتر یا ریزسنج شباهت زیادی به کولیس دارد و برای اندازه گیری قطر و ابعاد داخلی قطعات به کار میرود.

ساختار میکرومتر 

میکرومتر یا ریزسنج انواع مختلفی دارد که بنا بر استفاده و عملکردی که دارند ساختار های متفاوتی را نیز خواهند داشت. اما به طور کلی، یک سری قسمت های مشترک بین تمام انواع کولیس وجود دارد. این قسمت ها عبارتند از:

– خط کش یا استوانه مدرج که معمولاً بر حسب میلی متر (یا واحد اندازه گیری ایمپریال) درجه بندی شده‌اند.

باید دانست که این قسمت، دارای یک خط افقی در وسط خود است که دو طرف آن شماره بندی شده است.

فاصله بین قسمت های بالا یک میلیمتر و قسمت های پایین 0.5 میلی متر است.

– بخش غلاف یا مخروط متحرک که به شکل یک پوسته روی بخش خط کش یا استوانه مدرج قرار دارد و با چرخاندن آن میتوان به بخش اعشاری ابعاد قطعه مورد نظر دست یافت این قسمت را بخش ورنیه نیز مینامند.

– فک ثابت و فک متحرک که برای نگه داشتن قطعه و اندازه گیری آن استفاده میشوند.

– ضامن نگهدارنده که در صورت نیاز میتوان با استفاده از آن، فک متحرک را در جای خودش قفل کرد.

– پیچ جغجغه ای هنگامی که فک متحرک بیش از اندازه به جسم فشار می‌آورند، هرز می پیچد تا از آسیب رسیدن به قطعه مورد نظر جلوگیری کند.

نحوه خواندن میکرومتر 

استفاده از میکرومتر یا ریزسنج بسیار آسان است،پس از کالیبره کردن ریزسنج، قطعه مورد نظر خود را بین فک ‌های میکرومتر قرار دهید و با چرخاندن مخروط متحرک، فک متحرک را به بدنه قطعه بچسبانید سپس برای اندازه گیری صحیح با میکرومتر، پیچ جغجغه ای را سه بار بچرخانید در صورت نیاز می توانید ضامن فک متحرک را نیز قفل کنید.

در ادامه در صورت قفل کردن ضامن فک متحرک، می توانید قطعه را خارج کنید و عدد صحیح ابعاد قطعه را از روی قسمت استوانه مدرج ریزسنج بخوانید بخش اعشاری را از روی قسمت ورنیه میکرومتر بخوانید و این دو عدد را با یکدیگر جمع کنید البته انجام این مراحل بدون خارج کردن قطعه نیز امکان پذیر است.