وظیفه تغییر نیرو (توان و گشتاور) خروجی موتور پیش از انتقال آنها به چرخها برعهده گیربکس یا جعبه دنده است. به این ترتیب که با توجه به نیاز راننده یا وضعیت جاده، دور موتور را پایین آورده و گشتاور را بالا میبرد یا بالعکس. برای مثال در سربالاییها نیاز است که دور موتور کم و گشتاور بالا برود یا در مواقعی که خودرو در سرعت و با شتاب بالا در حال حرکت است نیاز به دور موتور بالا و گشتاور کم است. جعبه دنده را میتوان یک دستگاه پیچیده دانست که از تعداد زیادی قطعات ریز و درشت در درجه اهمیتهای متفاوت تشکیل شده است. اما اصلیترین قطعات آن عبارتند از:
∗ شفت ورودی: خروجی کلاچ
∗ شفت خروجی: پایه قرارگیری دندهها به صورت
گیربکس نیز انواع مختلفی دارد که با توجه به نوع سیستم انتقال قدرت نیرو استفاده خواهد شد. همچنین نحوه کار گیربکس با توجه به نوع آن تغییر خواهد کرد. انواع گیربکس به این شرح است؛
۱. گیربکس دستی (MT)
خود شامل دو نوع جعبه دنده سنکرون و غیر سنکرون میشود.
۲. گیربکس اتوماتیک (AT)
در این نوع گیربکس، کلاچ جای خود را به مبدل گشتاور میدهد. گیربکسهای خودکار خود یک زیر مجموعه با عنوان تیپترونیک دارند. این جعبه دندهها به صورت خودکار عمل میکنند اما برای راننده امکان انتخاب دنده سبک یا سنگین را ایجاد میکنند.
۳. گیربکس نیمه خودکار (AMT)
در این نوع گیربکس، کلاچ به صورت خودکار عمل میکند اما کنترل دنده در دستان راننده است. این گیربکسها به جعبه دندههای دستی بدون کلاچ یا دستی اتوماتیک شده معروف هستند. گیربکسهای دو کلاچه، الکترو هیدرولیکی و SMG از این دسته هستند.
– گیربکس با دنده پیوسته (CVT)
این گیربکسها فاقد چرخ دنده هستند و شتاب خودرو در آنها تا رسیدن به سرعت نهایی ثابت است. در گیربکسهای CVT نسبت به گیربکسهای تمام اتوماتیک افت توان کمتری را شاهد هستیم.